Full interview available at: https://socialimpactaward.net/the-civic-sector/

Serdecznie zachęcamy do obejrzenia programu TVP Poznań pt.: „Wielkopolska Warta Poznania”, z dnia 27 czerwca br., w którym, w pierwszej części, Dagmara Szlandrowicz z Fundacji Barka Poznań oraz Katarzyna Dojka pracująca w drużynie Utrecht BarkiNL, opowiadały o doświadczeniach w pracy z osobami bezdomnymi na ulicach europejskich miast, w kontekście premiery filmu „Dziurawa Skarpeta na emigracji”.

Program do obejrzenia pod: http://poznan.tvp.pl/32996113/27062017

Asystent (Bruksela) [po polsku]

Barka Network in Poland was hosting on 4-6 October 2016 a delegation from municipality of Antwerp with Mr Fons Duchateau, deputy mayor of the city of Antwerp and director for Social Affairs at the municipality of Antwerp as well as a delegation of Fedasil : Belgian Federal Agency for the Reception of Asylum Seekers.

Stichting Barka was invited in 2014 by the city of Antwerp to run a support programme for homeless and vulnerable Middle and Eastern Europeans in Antwerp. Since that time an outreach team of experienced leader and assistant is working in the streets and dayshelters of Antwerp. There have been 83 homeless individuals, mainly Polish, helped to reconnect from the streets of Antwerp to their families in the countries of origin, reintegration and rehabilitation places in the countries of origin ( mainly within Barka Network of rehabilitation communities and reintegration programmes in Poland) hospitals etc.

The delegation wanted to get to know Barka Network in Poland and see the reintegration projects. The guests visited Barka Foundation office in Poznan and the communities, social integration centres, social enterprises and local partnerships for social inclusion in the area of Poznan. The delegation spoke to the participants of the programmes and inhabitants of rehabilitation communities, including migrants from The Netherlands and Belgium, who returned within the Reconnection projects run by Stichting Barka.

During the visit also the further cooperation of Barka and the city of Antwerp as well as Barka’s cooperation with Fedasil were discussed.

The full filmed interview available under:

http://www.nporadio1.nl/nieuws-en-co/onderwerpen/383599-poolse-daklozen-niet-geholpen-in-nederland

Barka Foundation is looking for a Polish employee to a support programme for homeless Middle and Eastern European nationals in Reykjavik.

• Assistant (Reykjavik) [in English]
• Asystent (Reykjavik) [po polsku]

De voorbije twee jaar zijn 82 dakloze Polen vanuit Antwerpen teruggekeerd naar
hun thuisland. Ze gaan de strijd aan met hun drankverslaving en proberen samen
met lotgenoten sociale ondernemingen op te bouwen. Gazet Van Antwerpen ging
met schepen van Sociale Zaken Fons Duchateau (N-VA) in Polen kijken hoe het nu
met hen gaat. “Hier heb ik mezelf teruggevonden.”

OCMW-voorzitter en schepen van Sociale Zaken Fons Duchateau (N-VA) was de voorbije dagen op werkbezoek in Polen, waar hij een aantal projecten van de Barka
Foundation for Mutual Help heeft bezocht. De stad Antwerpen werkt sinds 2014 samen met de Foundation om dakloze Polen aan te moedigen terug te keren naar hun eigen land, om daar hun leven opnieuw op de rails te zetten. “De samenwerking met Barka is een succes”, vindt Duchateau. “In twee jaar zijn 82 dakloze Polen vrijwillig Duchateau. “In twee jaar zijn 82 dakloze Polen vrijwillig teruggekeerd. Dat heeft een gunstig effect op de overlast op straat in Antwerpen. Maar belangrijker is dat de daklozen in Polen de kans krijgen om hun problemen, zoals alcohol en drugsverslavingen, aan te pakken en onder begeleiding van Barka opnieuw leren op eigen benen te staan. Die aanpak werkt.”

“Eén grote familie”

Barka Foundation werd in 1989, na het instorten van de communistische dictatuur, opgericht door psycholoog Tomasz Sadowski en zijn vrouw Barbara. Het Barkaverhaal begon in een oude, vervallen boerderij die ze eigenhandig opknapten, met hulp van enkele psychiatrische patiënten, een vrijgelaten moordenaar, enkele daklozen en een prostituee.
“Niemand trok zich in die tijd het lot van de kwetsbaarste mensen aan”, legt Ewa Sandowski, dochter van de stichters uit. “We waren met 25. Iedereen hielp elkaar en deelde alles met elkaar. We leefden als één grote familie. De bewoners van het naburige dorp bekeken ons wel met veel argwaan, ze dachten dat we een soort sekte waren.”

De leefgemeenschap van de Sandowski’s groeide uit tot een soort landbouwcoöperatie. “Tomasz reed helemaal naar Berlijn om onze wortelen te gaan verkopen”, glimlacht Ewa. “We hadden het niet breed, maar de gemeenschap kon zichzelf onderhouden. Die commune bestaat tot vandaag nog steeds. Er wonen ex-verslaafden en ex-daklozen die voor elkaar zorgen en die de sociale onderneming helemaal zelf runnen.

De sociale onderneming vormde de blauwdruk voor het Barkamodel. “Wij geen klassieke
hulporganisatie”, zegt Sandowski. “De aanpak van klassieke hulpverleningsorganisaties die worden gefinancierd door de staat, is veel te passief. Wij zoeken samen met mensen een oplossing voor hun problemen. Bij ons is het nooit eenrichtingsverkeer. We helpen mensen op weg en geven hun ook verantwoordelijkheid, zodat ze weer op eigen benen leren staan. Maar ze moeten het uiteindelijk wel zélf doen. Al onze leefgemeenschappen en ondernemingen worden geleid door mensen die zelf dakloos of verslaafd zijn geweest.”

Van geitenkwekerij tot restaurant
Barka Foundation heeft sinds de oprichting tientallen sociale ondernemingen en coöperaties opgestart, gaande van ecologische landbouwbedrijven, geitenkwekerijen, een vakantiedomein, crèches, een hondenkennel tot een hippe bistro in het historische stadscentrum van Poznan. Ongeveer 15.000 mensen die eigenlijk verloren waren voor de samenleving hebben met de steun van Barka een nieuw leven kunnen opbouwen.

Een van die mensen die in Antwerpen van de straat werden geplukt, is Andzej (48). “Ik ben via Duitsland in Antwerpen terechtgekomen. Ik vond werk in een bouwbedrijf. Dat ging jaren goed, tot de baas besliste om alle Polen af te danken. Daarna heb ik nog een tijdje als tuinier gewerkt, maar uiteindelijk werd ik werkloos.”

“Ik begon te drinken, raakte mijn woning kwijt en kwam op straat terecht. Vier jaar lang heb ik zowat overal geslapen. In het stadspark, in een leegstaand gebouw in Berchem. Ik ken alle opvanginitiatieven van de stad. Zelfs aan die periode heb ik eigenlijk niet echt slechte herinneren. Ik heb nooit grote verwachtingen van het leven gehad. Maar toen ik gezondheidsproblemen kreeg, ben ik beginnen nadenken over mijn leven. Anderhalf jaar geleden ben ik Renata, de medewerkster van Barka, tegengekomen. Ze stelde me voor om terug te keren naar Polen. Hier zou ik mijn problemen kunnen oplossen.”
“Ik werk hier nu in de moestuin. Onze groenten worden verkocht op de markt. Ik ben blij dat ik deze stap heb gezet. Hier heb ik mezelf weer teruggevonden.”

De leider: een ex-gangster

Andzej kwam terecht in de leefgemeenschap van Kwilcz, een van de verbluffende projecten van Barka. In deze gemeenschap leven negentig mensen samen. De bewoners hebben allemaal een getroubleerde voorgeschiedenis, vol alcoholmisbruik, geweld, gevangenissen en armoede. De gemeenschap wordt geleid door Tomasz Flinik (42), een voormalige kopstuk van een zware

gangsterbende. “Ik belandde al op mijn twaalfde in de criminaliteit”, vertelt Tomasz. “Ik pleegde diefstallen, roofovervallen. Mijn jeugd bracht ik grotendeels door in jeugdinstellingen. Ik was tevreden met mijn leven, ik had een goede positie binnen de bende. Ik werd gerespecteerd. Ik was hoegenaamd niet van plan om mijn leven te beteren. Als ik in de gevangenis zat, was ik al bezig met het beramen van nieuwe misdaden.”

Tomasz was 17 toen hij toch bij Barka Foundation terechtkwam. “Het maakte onderdeel uit van mijn straf. Aanvankelijk zag ik het niet zitten om in de leefgemeenschap mee te draaien. Ik dacht alleen maar aan ontsnappen. Maar na ongeveer een jaar begon ik toch na te denken over mijn leven. De mensen hier in de gemeenschap hadden heel andere waarden dan ik. Door hier in de gemeenschap te leven, had ik geen contact meer met mijn oude milieu vol geweld, drugs en alcohol. Ik begon stilaan te beseffen dat ik mijn leven een andere wending moest geven. Als ik die stap niet had gezet, dan was ik nu waarschijnlijk dood geweest, of ik zat voor de rest van mijn leven in de gevangenis.”

Tomasz verblijft al twintig jaar in de gemeenschap. Drank, drugs en geweld behoren nu definitief tot het verleden. De beroepscrimineel van weleer groeide uit tot een van de steunpilaren van de gemeenschap. Onder zijn leiding werden twee oude flatgebouwen gerenoveerd en werd een biologische groentekwekerij opgericht. Op het domein zijn ook een restaurant, bibliotheek, school en kinderspeeltuin gevestigd.
“De dorpsbewoners komen naar hier voor culturele activiteiten en hun kinderen komen hier spelen”, zegt Ewa Sandowski. “En de gemeenschap is zelfbedruipend. Barka hoeft er geen geld meer in te steken. Dat is trouwens de filosofie van onze organisatie. We helpen bij de opstart. Maar eens zo’n sociale onderneming begint te draaien, verdwijnen wij naar de achtergrond. De onderneming blijft in het netwerk van Barka, maar ze opereert zelfstandig.”
Schepen Fons Duchateau (N-VA) zit met open mond naar het verhaal van Tomasz Flinik, die ondertussen ook verkozen werd in de gemeenteraad van Kwilcz, te luisteren. “Ik weet echt niet of dit bij ons mogelijk zou zijn. Dat iemand die zo’n slechte voorgeschiedenis heeft, er toch nog in slaagt om het rechte pad op te gaan en verantwoordelijkheid te nemen in de samenleving.”

Activering
Duchateau is erg onder indruk van de verwezenlijkingen van Barka. “Activering is hier geen vies woord. Hulpverlening is geen eenrichtingsverkeer, ze helpen mensen zodat ze hun leven zelf in eigen handen kunnen nemen. Dat concept levert hier concrete resultaten op. Ik ben er van overtuigd dat wij dit ook meer moeten gaan doen als we de kwetsbare groepen in onze samenleving echt helpen, als we hun menselijke waardigheid echt willen teruggeven. In Antwerpen hebben we vele tientallen jaren miljoenen geïnvesteerd in opvang en hulpverlening. Maar wat heeft dat nu opgebracht? De armoede is niet gedaald, integendeel, de armoede is toegenomen. We moeten durven nadenken of we ons
armoedebeleid op een andere manier moeten aanpakken. Dat is ook de reden dat we nu oproepen doen aan privéorganisaties, zoals Barka, om vernieuwende projecten te ontwikkelen. We moeten durven experimenteren.”
Een van de Barkaprojecten waarvan Duchateau erg onder de indruk is, is het nieuwe, hippe restaurant in Poznan. “Barka investeerde in een mooi pand, trekt een topchef aan en zet er werkloze studenten aan de slag die het vak leren. En dat restaurant, dat echt niet zou misstaan op het Zuid in Antwerpen, draait in zijn eerste jaar al winst! Dat soort projecten hebben we ook nodig.”

Antwerps schepen Fons Duchateau in gesprek met de beheerder van de ecologische Barka boerderij in Poznan, waar teruggekeerde Polen kunnen werken aan hun reïntegratie. Foto: joris van der aa

Twee jaar na de start van het terugkeerproject van de Barka Foundation, zijn al 82
dakloze Polen vanuit Antwerpen vrijwillig teruggekeerd naar hun thuisland.
Fedasil onderzoekt of het Antwerpse initiatief uitgebreid kan worden naar andere
steden.

Schepen van Sociale Zaken en OCMW-voorzitter Fons Duchateau (N-VA) is samen met een delegatie van Fedasil op werkbezoek in Polen, om een aantal projecten van The Barka Foundation te bekijken. Die Poolse non-profitorganisatie bereidt dakloze landgenoten in het buitenland voor op hun terugkeer naar hun vaderland, helpt hen met hun verslavingsproblematiek en begeleidt hen intensief met het oog op de reïntegratie in de Poolse samenleving.

Weer op eigen benen

Barka bestaat in Polen al bijna 30 jaar en is al jaren actief in Nederland, Ierland en het Verenigd Koninkrijk. Toen de stad Antwerpen twee jaar geleden in zee ging met Barka, had het bestuur twee Antwerps schepen Fons Duchateau in gesprek met de beheerder van de ecologische Barka boerderij in Poznan, waar teruggekeerde Polen kunnen werken aan hun reïntegratie. Foto: joris van der aa doelen voor ogen. “In de eerste plaats wilden we de Poolse daklozen die in Antwerpen in een totaal uitzichtloze situatie leefden, helpen”, aldus Duchateau. “Dankzij Barka krijgen ze de kans om hun leven opnieuw op de rails te zetten in hun eigen land. Barka helpt niet alleen met het zoeken naar oplossingen voor hun psychische en lichamelijke problemen, die vaak het gevolg zijn van een alcoholverslaving, Barka biedt hen ook de kans om werk ervaring op te doen. De organisatie beheert een groot netwerk van sociale ondernemingen, die kwetsbare mensen gaandeweg leren om weer op eigen benen te staan.”

Dat Poolse daklozen voor heel wat overlast zorgen in Antwerpen, was een bijkomende reden om mee te werken aan het terugkeerproject. Ruim een derde van de personen die terugkeerden, had minstens één proces-verbaal. 20% had zelfs vijf of meer processen-verbaal op zijn naam. “Barka bereikt vooral alleenstaande mannen tussen 26 en 50 jaar”, aldus Duchateau. “20% is vrouw. 9 van hen werden begeleid bij hun effectieve terugkeer.”

Het succes van het Barka-project krijgt mogelijk navolging in de rest van ons land. De federale overheid onderzoekt of het concept ook in de andere steden kan worden geïntroduceerd. Een delegatie van Fedasil is momenteel samen met schepen Duchateau bij Barka in de Poolse stad Poznan. Fedasil wil mobiele Barka-teams de straat op sturen om overal in ons land dakloze Polen te overtuigen om terug te keren naar hun vaderland.
Andere verwachtingen
De Polen zijn overigens niet de enige groep migranten die in groten getale vertrekken uit Antwerpen. Ook Mongolen, Oekraïners, Irakezen en Afghanen keren steeds vaker vrijwillig terug. In 2016 gingen al 200 Oekraïners, 86 Mongolen, 77 Irakezen en 21 Afghanen terug naar hun land van herkomst. In totaal vertrokken dit jaar al 594 migranten vrijwillig naar huis. “Vooral de snelle terugkeer van Irakezen valt op”, klinkt het op kabinet van Duchateau. “Dat heeft vooral te maken met het feit dat nieuwkomers totaal andere verwachtingen van ons land hadden.”